Άγχος και Στρες

Το άγχος οδηγεί σε παρόμοια συμπτώματα με το στρες, όπως:

- Δυσκολία στον ύπνο

- Δυσκολία στην συγκέντρωση

- Μυϊκή ένταση

- Ευερεθιστότητα ή θυμός («έχω ‘νεύρα’»)

- Προβλήματα του πεπτικού συστήματος (όπως ναυτία και διάρροια)

Τι είναι

Το άγχος και το στρες είναι φυσιολογικές αντιδράσεις του ανθρώπινου οργανισμού απαραίτητες για την επιβίωση και την ευημερία μας. Συχνά συγχέονται, αλλά, στην ουσία, διαφέρουν μεταξύ τους.

Το στρες είναι η ψυχοφυσιολογική αντίδραση του σώματός μας σε μια πρόκληση, δυσκολία ή απειλή, ενεργοποιώντας το νευρικό σύστημα για να αντιμετωπίσει την κατάσταση (fight-or-flight response). Οτιδήποτε μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε ματαίωση, νευρικότητα ή απειλή μπορεί να πυροδοτήσει το στρες.

Από την άλλη, το άγχος είναι μια συναισθηματική κατάσταση που περιλαμβάνει επίμονη ανησυχία και φόβο, συχνά χωρίς ξεκάθαρη εξωτερική απειλή ή στρεσογόνο παράγοντα, και μπορεί να γίνει χρόνιο ή υπερβολικό.

Ο ρόλος του εγκεφάλου

Το στρες και το άγχος σχετίζονται με τη λειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος και συγκεκριμένα με την ενεργοποίηση του συμπαθητικού συστήματος. Το στρες επηρεάζει τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA), αυξάνοντας την παραγωγή κορτιζόλης.

Το κλινικό άγχος (όπως διαταραχή πανικού, γενικευμένη αγχώδης διαταραχή κ.α.) συνδέεται με δυσλειτουργίες στον εγκέφαλο, ιδιαίτερα στον τρόπο που συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου μας ρυθμίζουν το φόβο και το στρες.

Παράλληλα, ο HPA άξονας υπερλειτουργεί, οδηγώντας και σε σωματικά συμπτώματα άγχους.

Η υπερδραστηριότητα της αμυγδαλής (το κέντρο φόβου του εγκεφάλου) και η πιο μειωμένη ρύθμιση από τον προμετωπιαίο φλοιό παίζουν σημαντικό ρόλο στο χρόνιο άγχος, οδηγώντας σε δυσλειτουργίες στη ρύθμιση συναισθημάτων μας και δυσκολία στον έλεγχο των συμπεριφορών μας.

Τέλος, συμβαίνουν αλλαγές σε κρίσιμους νευροδιαβιβαστές, όπως η σεροτονίνη, η νορεπινεφρίνη και το γ-αμινοβουτυρικό οξύ, που σχετίζονται με την αυξημένη διέγερση και την αδυναμία του ατόμου να χαλαρώσει.

Αιτίες

Οι αιτίες του στρες και του άγχους είναι πολυπαραγοντικές και περιλαμβάνουν:

- Βιολογικούς παράγοντες: Γενετική προδιάθεση, ορμονικές ανισορροπίες.

- Ψυχολογικούς παράγοντες: Τρόποι σκέψης, τραυματικές εμπειρίες.

- Περιβαλλοντικούς παράγοντες: Πίεση από εργασία, σχέσεις, οικονομικές δυσκολίες.

Αντιμετώπιση και Θεραπεία

Το στρες και το άγχος σε ήπιο βαθμό (υποκλινικό) είναι αντιμετωπίσιμο μέσω ψυχοθεραπείας και νευρορρύθμισης με μεγάλη αποτελεσματικότητα.

Όταν δεν το διαχειριζόμαστε σωστά ή εγκαίρως, οι μη λειτουργικοί τρόποι αντιμετώπισης που μπορεί να εφαρμόζουμε για καιρό παγιώνονται και τότε είναι πιθανό το άγχος να εκδηλωθεί σε κάποια κλινική μορφή (βλ. Αγχώδεις διαταραχές).

Το χρόνιο άγχος συχνά συνυπάρχει με άλλες καταστάσεις όπως κατάθλιψη, διατάραξη του ύπνου, χρήση ουσιών κ.α. Σε αυτή την περίπτωση, η καθημερινότητά μας μπορεί να γίνει ανυπόφορη και η ανάγκη για κάποια θεραπευτική παρέμβαση γίνεται τότε αντιληπτή ως επείγουσα.

Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT)

Στην ψυχοθεραπεία CBT, η Δρ Μυρτώ Μαντζιάρα συνεργάζεται μαζί σας στον μεθοδικό εντοπισμό και την τροποποίηση των αρνητικών σκέψεων και πεποιθήσεων που τροφοδοτούν το άγχος.

Εμβαθύνουμε στα συμβάντα ζωής που έχουν υπάρξει τραυματικά ή στρεσογόνα, ενώ παράλληλα μαθαίνουμε πρακτικές τεχνικές για τη διαχείριση συμπτωμάτων και την ανάπτυξη νέων στρατηγικών αντιμετώπισης.

Νευροθεραπεία

Οι άνθρωποι με χρόνιο άγχος ή στρες τυπικά παρουσιάζουν υπερβολική και παρατεταμένη beta δραστηριότητα, μία κατά τα άλλα φυσιολογική δραστηριότητα στον εγκέφαλο.

Ο συνδυασμός της ψυχοθεραπείας με τη νευροθεραπεία παρέχει ακόμη πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση, ενώ παράλληλα μας κάνει ψυχικά πιο δυνατούς μακροπρόθεσμα.

Με τη νευροθεραπεία εστιάζουμε στην ενίσχυση της εγκεφαλικής λειτουργίας μέσω τεχνικών όπως η εγκεφαλική εκπαίδευση, η οποία βοηθά στη ρύθμιση της εγκεφαλικής δραστηριότητας. Αυτή η μέθοδος κατευθύνει την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου σε ζώνες πιο χαμηλής συχνότητας από την beta, μειώνοντας την υπερδιέγερση που σχετίζεται με το άγχος και το στρες.